NHỮNG ĐỔI MỚI THI THPT QUỐC GIA NĂM 2025 & VAI TRÒ CỦA CÁC MÔN KHXH HIỆN NAY

Tại Hội nghị sơ kết học kỳ I năm học 2023-2024 thầy giáo Nguyễn Quốc Khánh - Giáo viên môn Lịch Sử đại diện cho tổ KHXH chia sẻ với các thầy cô tham luận chủ đề "Những đổi mới thi THPT Quốc Gia năm 2025 & Vai trò các môn Khoa học xã hội "

Phương án thi THPT từ 2025 là thông tin được các nhà trường, học sinh và phụ huynh mong đợi trong suốt thời gian qua bởi năm 2025 là năm đầu tiên các học sinh học theo chương trình giáo dục phổ thông mới 2018 sẽ tốt nghiệp bậc THPT. Là vấn đề được xã hội cực kì quan tâm. Việc Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa công bố phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 phần nào giúp học sinh yên tâm và có sự chuẩn bị tốt hơn. Tuy nhiên, bên cạnh đó còn đặt ra vấn đề làm thế nào để đáp ứng được nhu cầu thi tốt nghiệp và lừa chọn ngành nghề theo đúng yêu cầu, sở thích, phù hợp với mong muốn và khả năng của học sinh. Theo thống kê, kì thi tốt nghiệp THPT QG 2023(Bộ GD&ĐT), có tổng số 1.025.166 thí sinh dự thi. Trong đó, số thí sinh đăng kí dự thi bài thi KHXH khoảng 567.000 thí sinh, tương đương 55,3%. Nhỉnh hơn KHTN

Vậy chứng tỏ rằng, đối với phân môn khoa học xã hội nhận được sự quan tâm không nhỏ từ học sinh, nhưng lại vốn được coi là khó có nhiều sự lựa chọn ngành nghề và các trường đại học, cao đẳng. Trong bài tham luận ngày hôm nay tập trung làm sáng tỏ những vấn đề chung và đặc thù là trường THPT Lê Văn Thiêm nói riêng.

1. Khái quát đôi nét về phương án thi tốt nghiệp THPT QG 2025

1.1 Phương án 2 + 2: 

Môn thi bắt buộc 2 môn, gồm: Toán;  Ngữ văn

Môn thi tự chọn trong số các môn được học ở lớp 12: Ngoại ngữ, Lịch sử, Vật lý, Hoá học, Sinh học, Địa lý, GDKT&PL, Tin học, Công nghệ

Môn Ngữ văn thi theo hình thức tự luận, còn lại thi theo hình thức trắc nghiệm

1.2 Phương thức xét công nhận tốt nghiệp

 Kết hợp giữa kết quả đánh giá quá trình và kết quả thi tốt nghiệp theo tỷ lệ phù hợp

1.3 Thí điểm thi tốt nghiệp THPT trên máy tính

Giai đoạn sau 2030, thí điểm thi trên máy tính đối với các môn thi trắc nghiệm.

1.4 Thi 4 môn theo ban

Năm 2025 có nhiều điểm mới:

Thứ nhất,Có 36 cách lựa chọn môn thi, thay vì 4 tổ hợp trước đây

Thứ hai, tuyển sinh đại học thay đổi: Một mặt tăng cường thi đánh giá năng lực, mặt khác xây dựng các tổ hợp mới ( Tin học, Công nghệ, Giáo dục Kinh tế và Pháp luật; hoặc tuyển sinh theo học bạ)

2. VAI TRÒ CỦA CÁC MÔN KHOA HỌC XÃ HỘI VỚI NHU CẦU XÃ HỘI

2.1 Các môn KHXH với vấn đề học tập hiện nay

Trước hết cần nhìn nhận đúng vai trò của các môn KHXH ngày càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Các môn KHXH là những môn học nhân văn, giáo dục phẩm chất con người, giúp giải quyết các vấn đề xã hội phức tạp, chính trị, kinh tế, văn hoá và giáo dục. KHXH có tính ứng dụng cao, đặc biệt trong cuộc sống, vốn hiểu biết xã hội, khả năng giao tiếp, ứng xử giúp bạn thành công trong cuộc sống.

Trong công việc KHXH, kiến thức địa lý sẽ giúp bạn có hiểu biết để làm những ngành nghề như kinh doanh, trắc địa, khí tượng, thủy văn… Chẳng hạn như biết được đặc điểm địa lí, phong tục tập quán của từng vùng miền sẽ giúp doanh nghiệp lựa chọn được thị trường kinh doanh phù hợp. Kiến thức về giáo dục kinh tế & pháp luật giúp ích cho bạn rất nhiều nếu như bạn theo ngành Luật vì đã được làm quen với luật pháp và những giá trị đạo đức, nhân văn môn học mang lại. Kiến thức về lịch sử phù hợp hơn với những ngành nghề mang tính nghiên cứu, bạn có thể công tác tại các Viện nghiên cứu, các trung tâm, các trường đại học…

Tuy nhiên, vấn đề của các môn học KHXH trong các nhà trường bậc THPT, giai đoạn định hướng nghề nghiệp là chưa thực sự mang lại hiệu quả cao do một số nguyên nhân sau:

Thứ nhất, xuất phát từ chính nhận thức từ PHHS và HS không coi trọng các môn học KHXH. Cho rằng các môn học này, ít cơ hội việc làm. Khó có vị trí việc làm phù hợp và mang lại mức thu nhập cao.

 Thứ hai, xuất phát từ chính cách dạy học của giáo viên, chưa hấp dẫn được học sinh lựa chọn các môn KHXH để hướng đến mục tiêu nghề nghiệp. Mà chỉ lựa chọn để dễ tốt nghiệp phổ thông.

Thứ ba, do thiếu sự định hướng từ gia đình phụ huynh học sinh, nhà trường chưa có sự tổ chức các buổi định hướng đại học hay nghề nghiệp khiến chính học sinh cũng mơ hồ về việc lựa chọn tổ hợp KHXH.

2.2 Các môn KHXH với xu hướng xét tuyển đại học

* Xu hướng xét tuyển đại học

- Phương thức xét tuyển ĐH bằng điểm thi tốt nghiệp THPT

- Phương thức xét tuyển ĐH bằng học bạ

- Phương thức xét tuyển ĐH bằng Bài thi đánh giá năng lực.

- Xét tuyển thẳng, xét tuyển ưu tiên.

- Xét tuyển học lực kết hợp với phỏng vấn

- Xét tuyển kết hợp chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế và kết quả thi tốt nghiệp THPT

- Phương thức xét tuyển ĐH dựa theo kết quả các kì thi quốc tế.

- Phương thức xét tuyển ĐH kết hợp kết quả thi THPT, học bạ và môn năng khiếu.

* Những trường đại học thuộc khu vực Hà Nội xét tuyển các môn KHXH

2.3 Các môn KHXH với xu hướng lựa chọn nghề nghiệp

Khối xã hội phù hợp với những đối tượng nào?

Phù hợp với đa dạng học sinh

Những ngừơi quan tâm đến con người, xã hội và các vấn đề xã hội

Nhóm ngành luật - Quản lý nhà nước

Ngành luật đào tạo những kiến thức nền tảng về hệ thống pháp luật, quyền và nghĩa vụ của cá nhân, tổ chức trong xã hội. Đào tạo chuyên sâu về các lĩnh vực pháp luật cụ thể như luật dân sự, luật kinh doanh, luật quốc tế,… Chính vì thế cơ hội việc làm tại các công ty, nhà nước là rất rộng mở.

Một số các ngôi trường nổi bật: Trường ĐH Luật Hà Nội, Khoa Luật_Đại học quốc gia Hà Nội…

Nhóm ngành Truyền thông và Báo chí

Nhóm ngành này đặc trưng bởi những bài viết, những bản tin hay những đoạn phóng sự với mục đích chính là truyền tải những thông tin trong cuộc sống hằng ngày. Nhóm ngành này được đánh giá là rất cần thiết và giữ một vị trí rất quan trọng trong xã hội hiện nay. 

Một số các cơ sở có đào tạo ngành này: Học viện Báo chi và Tuyên truyền, Trường ĐH Khoa học xã hội và Nhân văn…

Nhóm ngành sư phạm

Ngành học không thể thiếu trong tương lai và là nền tảng chuẩn bị cho sinh viên trở thành giáo viên. Sinh viên học ngành này sẽ được đào tạo về các phương pháp giảng dạy, tâm lý học giáo dục và kiến thức chuyên môn. 

Tốt nghiệp sư phạm, có thể trở thành giáo viên mầm non, giáo viên tiểu học, giáo viên trung học hoặc giáo viên đại học

Một số ngôi trường đào tạo ngành Sư phạm nổi bật: ĐHSP Hà Nội, ĐHSP Hà Nội 2, ĐHSP Tp. Hồ Chí Minh, ĐHSP Huế

Nhóm ngành phiên dịch

Nhóm ngành phiên dịch có được rất nhiều cơ hội để phát triển. Nhóm ngành này cũng là một trong những thế mạnh của ban xã hội hiện đang được rất nhiều bạn học sinh quan tâm và ưu tiên lựa chọn. 

Một số ngôi trường tiêu biểu có đào tạo nhóm ngành ngôn ngữ bao gồm: Đại học Khoa học xã hội và nhân văn – Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh, trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh…

Nhóm ngành Văn hoá và Du lịch

Là nhóm ngành chủ đạo của khối Xã hội được nhiều bạn trẻ quan tâm trong những năm gần đây. Nhóm ngành này lọt top 10 những nghề học “hot” nhất hiện nay bởi nhu cầu về nhân lực hoạt động là rất cao trong tương lai. Với nhóm ngành này, bạn có rất nhiều vị trí công việc để trải nghiệm như hướng dẫn viên du lịch, nhân viên điều phối tour,….

Một số những ngôi trường đào tạo nhóm ngành Văn hóa và Du lịch uy tín và chất lượng: Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh, Cao đẳng FPT Polytechnic, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội, Trường Đại học Thương mại, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân (NEU)…

Nhóm ngành chính trị học

Chính trị học tập trung vào nghiên cứu về quá trình lập pháp, quản lý nhà nước và quan hệ quốc tế. Khi theo học ngành này, sinh viên sẽ nghiên cứu về các lý thuyết chính trị, hệ thống chính trị và các vấn đề chính trị hiện đại. Nhóm ngành chính trị cũng đa dạng cơ hội nghề nghiệp bao gồm nhà nghiên cứu chính trị, tổ chức phi chính phủ, quản lý nhà nước,…

Với các ngành chính trị, bạn có thể làm việc tại Bộ ngoại giao, Sở ngoại vụ, bộ máy chính trị nhà nước. Ngoài ra, một số công việc có liên quan đến chính trị như nghiên cứu chính sách, giảng viên, nghiên cứu các vấn đề quốc tế.

3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÁC MÔN KHXH

3.1. Về phía giáo viên

Một là, mỗi giáo viên phải tự nâng cao trình độ và năng lực sư phạm

Hai là, mỗi thầy cô phải nghiên cứu mục tiêu của giáo dục hiện nay để tự mình đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo cho học sinh.

Ba là, giáo viên phải có kế hoạch bài dạy được thiết kế cụ thể, rõ ràng.

Bốn là, xây dựng hệ thống câu hỏi khoa học, logic và trọng tâm trong tiết dạy

Năm là, mỗi giáo viên phải có khả năng nhận biết nhanh, có sự “nhạy cảm sư phạm”, sự linh hoạt trong vận dụng các phương pháp dạy học và thái độ tích cực, thân thiện với học sinh

Sáu là, tạo cảm giác thoải mái trong học tập cho học sinh

3.2. Về phía học sinh

Học sinh chưa yêu thích môn học phần lớn là do chưa tìm được cảm hứng và cách học hiệu quả dẫn đến tình trạng học sinh không còn hứng thú với môn học

Xác định mục tiêu học tập

Hãy xác định mục tiêu học tập nhất quán và đặt ra những mốc quan trọng, những thành tích cần đạt được sẽ giúp các em học sinh tìm ra được khóa học phù hợp với chính bản thân.

Tìm kiếm nguồn lực phù hợp

Hiện nay trên internet có nhiều trang web và ứng dụng học tập có thể giúp cho việc học tập trở nên dễ dàng hơn. Chính vì vậy, các bạn học sinh nên lựa chọn khóa học phù hợp mục tiêu cũng như tài chính và thời gian

Tạo thời gian biểu và môi trường học tập phù hợp

Việc tạo ra thời khóa biểu phù hợp với bản thân sẽ giúp cho việc tự học trở nên hiệu quả hơn. Hãy vạch ra thời khóa biểu hằng tuần và cố gắng tuân theo đúng lịch trình. Thêm vào đó, bàn học, phòng học cũng cần gọn gàng, loại bỏ những thứ gây xao nhãng để học tập trung nhất.

Thực hành và đánh giá thường xuyên

Việc tự học sẽ rất hiệu quả khi các bạn học sinh vừa học xong lý thuyết và ứng dụng ngay vào làm bài tập. Khi làm bài tập thấy những phần còn yếu, chưa hiểu hoặc vận dụng chưa thành thạo thì sẽ quay lại học lý thuyết. Cứ tuần tự như vậy, học sinh sẽ học đến đâu chắc đến đó.